Groep academici uit Vlaanderen en Nederland kaart "toegenomen woke-activisme" aan met meldpunt (2024)

"Wil je een woke-incident melden? Of heb je een andere vraag of opmerking? Dat kan hier.", leest de website van het pas opgerichte meldplatform Hypatia.

Het initiatief komt er nadat deze zomer twee medewerkers van de Universiteit Antwerpen tijdelijk geschorst werden na enkele uitspraken over studenten met een migratieachtergrond. Het tweetal besprak na een reeks examens onder andere het "eigen taaltje" dat veel Marokkaanse studenten hanteren, maar had niet door dat het hele gesprek opgenomen werd.

"Ontoelaatbaar", noemde rector Herman Van Goethem de uitspraken toen. De twee werden geschorst, maar zijn ondertussen alweer aan het werk op de UA. Het incident veroorzaakte veel controverse. Verschillende mensen oordeelden dat de medewerkers niet wisten gefilmd te worden en dat de verspreiding van de beelden ook illegaal was. Jurist Leo Neels en taalkundige Astrid Elbers richtten ook een petitie op om de betrokkenen aan het werk te houden.

In het kort:Wokeis een term uit de Afrikaans-Amerikaanse cultuur, afgeleid van"awakening". Letterlijk betekent dat: je wordt wakker, je bewustzijn is verscherpt. Met die term klopte de Afrikaans-Amerikaanse gemeenschap zich op de borst. Het moest gedaan zijn de tweede viool te spelen, ze zou racisme niet meer pikken.

De term woke duikt ook op rond andere grote thema's, zoals de klimaatverandering, of bij andere minderheden die in het verleden belachelijk zijn gemaakt, zijn uitgesloten, of gediscrimineerd, bijvoorbeeld op basis van hun seksuele voorkeur of genderidentiteit. Als je dat samenneemt, heb je de aandachtspunten van dewoke community. (uitleg vansocioloog Walter Weyns, schreef eerder "Wie Wat Woke?")

Het zijn diezelfde Neels en Elbers die nu dus met Hypatia komen. Volgens hen richt het collectief zich op het behoud van de academische vrijheid en de vrijheid van meningsuiting die in gedrang komen door woke-activisme en cancelcultuur.

Een recent voorbeeld dat op Knack wordt aangehaald is een lezingenreeks over transpersonen van de Vrijzinnige Dienst van de UAntwerpen. Verschillende panelleden werden "transfoob" genoemd, het woord "transgenders" zou achterhaald zijn en de afbeelding op de affiche was volgens sommigen "stereotiep". "Een krampachtige poging om safe spaces te creëren", zeggen de leden van Hypatia.

Bij de groep academici die zich intussen achter het initiatief schaarde, zit onder andere de bekende socioloog Mark Elchardus en de Nederlandse rechtsfilosoof Paul cl*teur. Elchardus werd lang beschouwd als de huisfilosoof van de voormalige sp.a (het huidige Vooruit, red.), maar schrijft de laatste jaren ook steeds vaker over identiteit en samenleving en kan daarvoor op veel bijval rekenen uit meer rechts-conservatieve hoek.

cl*teur staat in Nederland vooral bekend als een controversieel academicus en politicus. Hij was de promotor van Forum Voor Democratievoorzitter Thierry Baudet en is nog steeds lid van diens partij.